مهارت های لازم برای بلاگری

با گسترش شبکه‌های اجتماعی و افزایش محبوبیت اینستاگرام در میان مردم، همچنین نارضایتی افراد از درآمد شغل‌های کارمندی، علاقه مردم به بلاگری و اینفلوئنسری افزایش پیدا کرده است. با وجود این، بیشتر مردم بر این باورند که می‏توان بدون داشتن مهارت خاص یا صرفاً با پرداخت هزینه‌های جزئی بلاگری کرد و از این راه به درآمدهای رویایی رسید؛ اما باید بگوییم که رسیدن به این هدف چندان راحت نیست و به قول معروف «آواز دُهل شنیدن از دور خوش است». برای انجام فعالیت ثمربخش و کسب درآمد مناسب در این حوزه، شما باید مهارت‌‌‌های مختلفی در انجام فعالیت‌های روزانه داشته باشید و به صورت هدفمند کارهایی را انجام دهید تا به یک بلاگر موفق تبدیل شوید.

واژه «بلاگ» (Blog)، کوتاه‏شده کلمه «وبلاگ» (Weblog) است و به فضایی در دنیای مجازی گفته می‌شود که کاربران می‌توانند مطالب خود را در آن منتشر کنند و «بلاگر» (Blogger) به کسی می‏گویند که در وبلاگ‌ها تولیدمحتوا می‏کند. منظور از محتوا، حتماً متن و خاطرات یا حتی تصویر نیست؛ بعضی کاربران به صورت منظم ویدئوهای مختلفی از خود در اینستاگرام یا یوتیوب منتشر می‌کنند که به آن‌ها «وی‌لاگر» یا «ولاگر» (Vlogger) می‌گویند.

این نکته را باید در نظر بگیرید که نمی‌توان یک‏باره بلاگر شد و رَه چندساله را یک‏شبه طی کرد. علاوه‏بر مهارت‌هایی که برای بلاگری باید کسب کرد، بلاگرها عمدتاً با توجه به دانش و مهارت پیشین خود، تولیدمحتوا ‌‌‌می‌کنند و در این کار موفق می‌شوند؛ مثلا درباره موضوعات تخصصی رشته خودشان نظر می‌دهند، کالاها یا کسب‌وکارهایی را بررسی، نقد و معرفی ‌‌‌می‌کنند یا مردم را به انجام کارهایی تشویق ‌‌‌می‌کنند (البته ممکن است جنبه‌های مثبت یا منفی داشته باشد).

حال سوال اینجاست که چگونه یک بلاگر موفق شویم؟ حقیقت آنکه هرکسی نمی‌تواند بلاگر موفقی باشد. برای موفقیت در این راه، نه‌تنها باید با صبوری و استقامت مسیر طولانی را طی کنید، بلکه باید مهارت‌های مورد نیاز آن را کسب کنید و درباره موضوع تخصصی خود دائماً دانش خود را افزایش دهید. مهارت‌های بلاگری را می‌توان به سه دسته اصلی مهارت‌های «رفتاری»، «فنی» و «زبانی» تقسیم کرد.

مهارت‌های رفتاری

منظور از مهارت‏های رفتاری، آن مهارت‏هاست که با تمرین و تکرار تقویت می‌شوند و افراد به آن‌ها عادت می‌کنند و بخش جدایی‏ناپذیری از زندگی ‌آن‌ها می‌شوند. این مهارت‌ها را می‌توان در قالب پنج مورد: «عادت به ثبت و روایتگری»، «برقراری ارتباط»، «خودبازاریابی»، «تفکر تحلیلی و انتقادی» و در آخر «عملگرایی» مطرح کرد.

منظور از «عادت به ثبت و روایتگری» این است که شما تمایل به نگارش یا بازگویی وقایعی داشته باشید که در اطرافتان حس‌ می‌کنید. درست مثل زمانی که افراد خاطرات روزانه خود را یادداشت می‌کنند. ممکن است داستانی  که یادداشت می‌کنند، صرفاً برداشت شخصی آن‌ها باشد و با واقعیت تفاوت داشته باشد، ولی همین منبع الهام و خلق محتوای خلاقانه است. شاید نقطه شروع برای این کار این باشد که یک دفترچه یادداشت کوچک بردارید و حتی اگر شده به صورت تلگرافی و ناقص، مطالبی را که حول موضوع بلاگریتان در ذهن دارید، در آن یادداشت کنید. به مرور زمان (مثلاً در بازه زمانی یک ماهه)، این نگارش تلگرافی تبدیل به جملات و سپس پاراگراف‏ها می‌شود.

«برقراری ارتباط» با افراد گوناگون نیازمند یک نوع هوش اکتسابی است؛ یعنی شما باید در ابتدا خجالت را کنار بگذارید و سپس یاد بگیرید که به چه روشی می‌توانید با دیگران ارتباط برقرار کنید؛ مثلا کلمات مناسب برای شروع یک مکالمه را یاد بگیرید؛ نحوه صحیح نامه‌نگاری را بیاموزید یا حتی اگر به صورت حضوری با کسی دیدار دارید، از زبان بدن مناسب برای مدیریت ارتباط خود با دیگران استفاده کنید. اگر توانایی دارید که بتوانید موضوعی برای آغاز صحبت با یکی از معروف‌ترین افراد حوزه کاری‏تان بیابید، احتمالاً در این کار موفق خواهید شد. اگر نمی‌توانید این کار را انجام دهید، نیاز به آموزش دارید.

«خودبازاریابی» به معنای ارائه هرچه بهتر توانمندی‌ها و مهارت‌هایتان در زمان و مکان مناسب است. تصور کنید شما یک رزومه کاری درست کرده‏اید و همان را برای تمام فرصت‏‏های شغلی که پیدا می‌کنید، ارسال می‌کنید. در این حالت، شانس و احتمال کمی برای پیداکردن شغل مناسب خواهید داشت. پس شما باید برای هر موقعیت شغلی، مهارت‌های مرتبط با آن را برجسته‌تر ارائه کنید.بسیار مهم است که شما بتوانید داشته‌های خودتان را در یک ارتباط یا برای مخاطبانتان به نحو مناسبی ارائه کنید. حتی همین که از داشته‏های خود آگاه باشید، خود یک هنر است و نیازمند صرف زمان است.

«تفکر تحلیلی و انتقادی» یعنی شما در برخورد با موضوعات به فکر چرایی و دلیل رخدادها باشید. اگر این‏طور باشد، شما مطالب زیادی برای انتشار در قالب محتوا خواهید داشت. کافی است آن‌ها را ساماندهی کنید و با استفاده از روش مناسب منتشر کنید. تفکر تحلیلی و انتقادی، مثل فرمول ریاضی نیست که بسیار محکم و ثابت باشد، بلکه نیازمند ذهنی باز و پذیرای تفکرات گوناگون است. عقل و منطق است که شما را در این حوزه به پیش می‌برد و لازمه توسعه تفکر تحلیلی و انتقادی، مطالعه است. بنابراین مطالعه در حوزه تخصصی خود را آغاز کنید.

شاید سخت‌ترین گزینه از بین تمامی موارد رفتاری که تا به حال یاد شده «عمل‌گرایی» است. اگر از آن دسته افراد هستید که دائماً برای هر کار کوچکی برنامه‏ریزی می‌کنند و دست‏آخر هم تعداد بسیار کمی از آن‏ها را به سرانجام می‌رسانند، شما «زبان‌گرا» (کسانی که فقط حرف می‌زنند؛ البته این واژه اختراع خودمان است) هستید. عملگرایی نیازمند این است که برای رفتن به پشت درهای بسته راهی پیدا کنید و پرس‏وجو کنید. حتی در مواردی که گمان می‌کنید هیچ‏چیز برای انجام کار مهیا نیست، راهی برای انجام کار وجود دارد. فقط باید همت کنید و بخواهید. برای اینکه عملگرایی شما نتایج قابل‌توجه و لذت‌بخشی داشته باشد، باید تمرکز کنید و چند کار را همزمان انجام ندهید.

مهارت‌های فنی

برای بلاگری لازم است بتوانید با چند نرم‌افزار به‏خوبی کار کنید. تعداد نرم‏افزارهایی که همه نیازهای ‌شما را برآورده می‎کنند، محدود است و عمدتاً شامل Microsoft Word، Adobe Photoshop، KineMaster و Matnnegar است.

شما در نرم‌افزار Word باید بتوانید، نوشته‌های خود را با رعایت اصول ویرایشی و نگارشی تایپ و ویرایش کنید؛ مثلا باید بدانید که چطور می‌شود از نیم‌فاصله استفاده کرد یا کلماتی را کشیده‌تر نوشت؛ جهت نگارش متن را با چینش آن اشتباه نگیرید؛ بتوانید تنوین‌ها و یا صدای روی حروف را تایپ کنید؛ بدانید که برای تأثیرگذاری بر نویسنده کجا باید از برجسته‌کردن متن و کجا از مورّب کردن آن استفاده کنید یا حتی کجا باید خطی زیر نوشته قرار دهید. شاید همه این‌ها و مطالبی اضافه‏تر را با چند ساعت آموزش بیاموزید.

امکانات بی‌نظیری که نرم‌افزار فتوشاپ در اختیار شما قرار می‌دهد، یادگیری آن را تبدیل به یک مورد اجباری برای بلاگری می‌کند. یادگیری مطالبی چون لایه‌بندی تصویر، کم‌رنگ کردن نوشته‌ها، قرار‌دادن خط دور نوشته‌ها، ایجاد سایه برای لایه‌ها و برش عکس، ازجمله مطالبی است که نیاز است حتماً در کار با Photoshop بلد باشید.

بسیاری از افراد هم به دلیل ماهیت‌ کارشان یا هر دلیل دیگری مجبورند از موبایل برای ویرایش عکس یا فیلم استفاده کنند. بنابراین اگر نرم‏افزار KineMaster را روی گوشی خود نصب کنید، به‏راحتی می‏توانید فیلم‌هایی را که ضبط کرده‏اید ویرایش کنید؛ پرده‏سبز پشت صحنه را حذف کنید؛ متن روی فیلم قرار دهید؛ موزیک روی فیلم قرار دهید یا بخش‌هایی از آن را برش بزنید. همه اینها امکاناتی است که این نرم‌افزار به شما می‌دهد.

اگر بلاگر عکس هستید، برای مثال در اینستاگرام تصویر منتشر می‌کنید و نیاز دارید که از متون فارسی با فونت‌های زیبا استفاده کنید، کافی است که نرم‌افزار «متن‌نگار» را نصب کنید تا بتوانید از امکانات بی‌نظیر آن، همچون نوشتن متن روی تصویر، برش عکس، ادغام دو تصویر و قرار دادن فیلترهای رنگی بهره‏مند‌ شوید.

مهارت‌های زبانی

مهارت‌های زبانی نیز شامل اصول اساسی و مهم نگارش متن، توسعه مطلب و نحوه داستان‏پردازی است.

کلمات و جمله‏ها در بلاگری، نقش اصلی را بازی می‏کنند. یک بلاگر بدون تسلط بر واژه‏ها و جمله‏ها نمی‏تواند نکات جدید را بیاموزد یا مفهومی را به مخاطبانش منتقل کند و این نشان‏دهندۀ اهمیت نوشتن است. پس در اولین گام برای شروع مسیری بلاگری باید مهارت‏های نویسندگی خود را تقویت کنید. می‏توانم بگویم که واژه‏ها در نویسندگی در حکم خون برای بدن انسان هستند؛ هرچقدر تسلط شما بر واژه‏ها کمتر باشد و دایره لغات شما محدودتر باشد، طبیعتا توانایی شما در نویسندگی نیز کاهش می‏یابد.

برای تقویت مهارت‏های نویسندگی، شما نیازمند کسب آموزش‏های لازم و همچنین تمرین و مطالعه هستید. بدون انجام این سه کار، موفقیتی در بلاگری به دست نخواهید آورد و در بهترین حالت، فقط امکان کپی‏برداری از آفرینش‏های ذهنی دیگران را خواهید داشت. این در حالی است که شما برای تولیدمحتوای مفید و مستمر، نیاز به توسعه مطلب دارید. شما باید بتوانید از طریق راه‏های گوناگون به متن‏های خود شاخ و برگ دهید و در این راه از تکنیک‏های مختلف نویسندگی بهره ببرید؛ تکنیک‏هایی نظیر پرسش‏گذاری، بارش فکری، سنجش مقایسه، تضاد معنایی، توصیف و … . در کنار این موارد باید با ساختار متن آشنا باشید و بدانید که در کدام بخش از متن، چه چیزهایی باید بگویید.

همچنین در کنار نویسندگی، شما باید مهارت‏های مربوط به ویرایش جملات را هم بلد باشید تا بتوانید سر و شکل درستی به متن خود دهید. این نکته را در نظر بگیرید که چه بخواهید و چه نخواهید، بسیاری از مردم جامعه و مخاطبانتان، سطح آگاهی و تخصص شما را با جملات و متن‏هایی که می‏نویسید، می‏سنجند. پس حتما متن‏هایتان را با وسواس و دقت بنویسید. البته برای ویرایش متن، شما می‏توانید از ابزارهایی نظیر «ویراست‏‏لایو» استفاده کنید؛ اما استفاده از همین ابزار نیز، نیازمند دانش است.

همان‏طور که گفتیم نویسندگی مهارت‏ها و تکنیک‏های مختلفی دارد که می‏تواند یاریگر شما در تولیدمحتوا باشد. یکی از بهترین شیوه‏ها و تکنیک‏های نویسندگی، «داستان‏پردازی» است. بی‏گمان، داستان‏پردازی، ستون اصلی بلاگری است. یک بلاگر که توانایی داستان‏پردازی ندارد، چه چیزی ارائه می‏کند؟ داستان‏پردازی نشان‏دهندۀ توانایی و تسلط شما بر کلمات است. این ابزار، بهترین وسیله برای ایجاد اعتماد مخاطبان و درگیر کردن ذهن آنها با مطلب شماست. اهمیت داستان‏پردازی تا آنجاست که بخش زیادی از کتاب‏های دینی در ادیان مختلف، به شکل داستان روایت شده‏اند. همان‏طور که می‏دانید، بخش عمده‏ای از فعالیت کاربران شبکه‏های اجتماعی پیرامون مطالب سرگرم‏کننده است، پس یک داستان خوب و مناسب می‏تواند باعث جلب مخاطبان بیشتر شود و حتی تأثیر شگفت‏انگیزی بر فروش بگذارد. علاوه‏بر این، از طریق داستان، می‏توانیم بیشتر درباره خودمان صحبت کنیم، احساسات آنها را درگیر کنیم، به آنها حس فوق‏العاده بودن بدهیم و بسیاری از اهداف دیگر را می‏توانیم از طریق داستان‏‏پردازی محقق کنیم.

شکی نیست که به دست آوردن مهارت‏های ذکر شده، حتماً به شما کمک خواهد کرد که در حوزه تخصصی خود تبدیل به یکی از بلاگر‌های معروف شوید. البته به یاد داشته باشید که استفاده از خلاقیت‌ همیشه مسیرهای پیچیده و طولانی را ساده‌تر می‌کند و همیشه باید به خاطر داشته باشید که خلاقیت زمانی اثرگذار است که شما تمام دانش و مواد مورد نیاز برای تولیدمحتوا را داشته باشید و صرفاً خلاقیت برای رسیدن به تولیدمحتوای عالی کافی نیست. 

پوریا گلدسته (دکتری کارآفرینی)

سید علی هاشمی (دکتری زبان و ادبیات فارسی)

آیسا باقری پور (کارشناس دیجیتال مارکتینگ)